Bale Sigala-gala

BALE SIGALA-GALA

Nalika semanten wigatosipun rembag dhawuhing Sang Nata badhe masrahaken sepalihing nagari dhumateng para putra pandhu. Boten dangu kapireng dening para kawula bilih ingkang adhi Yudhistira badhe jumeneng nata ing Astina. Jumenengipun Yudhistira punika badhe nggentosi kalenggahanipun Paman Pandhudewanata. Mangka para kadang Pandhawa dereng ngancik diwasa. Bab puniku njalari samaripun Kurawa, langkung-langkung Prabu Kurupati inggih Prabu Duryudana, bilih mangkenipun badhe dados reh-rehanipun. Pramila Arya Sengkuni lajeng badhe damel cara sandi mangsit dhumateng para Korawa murih sirnaning Pandhawa. Caranipun kanthi ndamel panggenan pasanggrahan.

            Wangunipun panggenan pasanggrahan kadamel saking deling sadaya. Ing nglebetipun gebyog kaisenan walirang, dammar, tuwin sela. Ing saben padonanipun kasukanan uceng-uceng. Inggih ing panggenan menika ingkang kinarya bale andrawina. Dene bale kala wau lajeng kawastanan bale sigala-gala. Inggih wonten ing bale punika Korawa badhe maeka kadhangipun pandhawa.

            Sasampunipun nampi tetembungan manuhara tuwin ulat ingkang manis, para Pandhawa bidhal dhateng pasanggrahan ingkang winastan bale sigala-gala wau. Dewi Kunthi kaliyan Raden Puntadewa kapanjingaken kancing gelungipun Raden Bratasena. Lampahing Raden Bratasena pindha barat binandhung lesus.

            Nalika semanten ing pasanggrahan sampun dados anggenipun ngrakit bale. Raden Kurupati mboten dangu anggenipun nyrantos, dumadakan katungka rawuhipun Dewi Kunthi ingkang kairit dening Arya Sengkuni. Rawuhipun Dewi Kunthi dipundherekake para putra. Rakiting pesta andrawina sampun samapta. Raden Bratasena lajeng ngunjuk ngantos kawuron. Saksana nuli medal ing Jawi tilem wonten ing sangandapipun wit waringin.

            Ing dalu punika ugi, Pandhawa kadhatengan tamu saking dhusun, kalebet tiyang mboten gadhah ingkang cacahipun enem jaler gangsal estri satunggal. Gandheng griyanipun tebih pramila nderek tilem wonten ing pasanggrahan. Saking keselipun, tamu enem kala wau lajeng saged tilem kepatos.

            Mangretos menawi sedaya sami tilem, Arya Sengkuni mangsit dhumateng Kurupati supados nyulet ingkang pardoning bale. Jumedhot swaraning bale, latu murub mangalat-alat sundhul awiyat. Para Korawa sampun sami medhal saking bale. Dewi kunthi Saputra sekawan badhe linggar sampun kepalang ing latu ingkang ngajrih-ajrih.

            Bratasena ingkang saweg kasambet, ginugah dening para dewa, sanalika wungu sakalangkung kradha. Sasampunipun Bratasena ninggali latu ingkang mulat-mulat. Tanpa riringa gebyoging bale ingkang dereng kobong dinupak. Gebyok ambyar, Sang Bratasena nusup salebeting latu ingkang sampun dinadi. Tekad sabaya pati ingkang salebeting dahana, dupi priksa ingkang ibu sarta para adhinipun malempak kepalang ing latu sigra sinaut ing astanipun Risang Bratasena. Tan antara dangu dhateng garangan putih lajeng ambles ing pratala. Sang Bima lajeng anut lampahing garangan wau. Satemah Pandhawa wilujeng, lepat saking paekanipun ingkang Raka pan Duryudhana.

            Mireng kabar bilih pasanggrahan kabesmen dados wau. Korawa sami tedak dhateng Wanamarta, tuwin ngabaraken sedherekipun, Pandhawa. Ing lair ngetingalaken raos trenyuh dhumateng nasibipun  para kadang Pandhawa, nanging batosipun bingah sanget dene klilipipun rumaos sampun ical. Sareng mangertos wonten wangke cacahipun enem, para Korawa api-api wawan tangis, sami nggetuni tilaripun para kadang Pandhawa. Ing batos sami bingah marwata suka, lajeng ngawontenaken pesta.

                        (Cathetan saking Radyapustaka Sirakarta)